Bedrijven die werken met vluchtige oplosmiddelen, spuitbussen of andere stoffen met explosiegevaar, zijn verplicht om deze veilig op te slaan. In Nederland regelt de PGS 15-richtlijn (Publicatiereeks Gevaarlijke Stoffen 15) de opslag van verpakte gevaarlijke stoffen. Voor explosiegevoelige producten wordt vaak gebruikgemaakt van een plofkast.

Een plofkast is speciaal ontwikkeld om bij een plotselinge drukopbouw – bijvoorbeeld door ontploffende spuitbussen of vluchtige dampen – de druk gecontroleerd af te voeren. Zo wordt schade en gevaar voor werknemers, milieu en gebouw beperkt.

Wat is een plofkast?

Een plofkast is een variant van de chemicaliënkast of veiligheidskast die voldoet aan extra veiligheidseisen voor explosieve of zeer vluchtige stoffen. In tegenstelling tot een standaard kast, beschikt een plofkast over:

• Versterkte constructie: Bestand tegen drukgolven en explosies.
• Afblaasvoorziening: Voert druk en gassen gecontroleerd naar buiten af.
• Brandwerendheid: Vaak minimaal 30 tot 90 minuten conform EN 14470-1.
• Lekbakken: Voor het opvangen van vloeistoffen bij lekkage.
• Ventilatie: Aansluitbaar op mechanische afzuiging om dampconcentraties te voorkomen.

Daarmee combineert een plofkast brandveiligheid, explosieveiligheid en milieubescherming in één oplossing.

PGS 15 en de rol van de plofkast

PGS 15 schrijft voor dat gevaarlijke stoffen, zoals brandbare vloeistoffen en aerosolen, op een veilige manier moeten worden opgeslagen. Wanneer sprake is van een verhoogd risico op explosie of drukopbouw, is de inzet van een plofkast de aangewezen oplossing. Daarmee voldoet een bedrijf aan de eisen van PGS 15 én aan de Arbowet.

Voorbeelden van stoffen die vaak in een plofkast worden geplaatst:

• Spuitbussen en aerosolen
• Zeer vluchtige oplosmiddelen
• Brandbare vloeistoffen met lage vlampunten
• Kleine hoeveelheden explosieve stoffen voor laboratoria

Belangrijke eisen aan een plofkast (volgens PGS 15)

Een plofkast moet voldoen aan de algemene eisen van PGS 15 voor chemicaliënkasten, maar heeft daarnaast extra voorzieningen:

1. Explosieveilig ontwerp: De kast moet druk kunnen weerstaan en gecontroleerd afblazen.
2. Brandwerendheid: Minimaal 30 minuten, vaak 90 minuten aanbevolen (EN 14470-1 gecertificeerd).
3. Lekdichte opvang: Onderin de kast moet een lekbak aanwezig zijn.
4. Zelfsluitende deuren: Deuren die automatisch sluiten bij brand.
5. Ventilatie: Permanente aansluiting op een afzuigsysteem voor dampafvoer.
6. Labeling: Duidelijke aanduiding van de gevaren (CLP/GHS-pictogrammen).

Soorten plofkasten

Afhankelijk van de toepassing zijn er verschillende soorten plofkasten:

• Plofkast voor aerosolen: Speciaal ontworpen voor spuitbussen en drukhoudende verpakkingen.
• Plofkast voor oplosmiddelen: Met extra ventilatievoorziening tegen dampconcentraties.
• Combinatie-plofkast: Voor gemengde opslag van spuitbussen, brandbare vloeistoffen en chemicaliën.
• Kleine werkplaats plofkast: Voor beperkte hoeveelheden direct naast de werkplek.

Voordelen van een plofkast volgens PGS 15

Het gebruik van een plofkast biedt meerdere voordelen:

• Veiligheid: Beperkt de kans op escalatie bij brand of explosie.
• Bescherming werknemers: Voorkomt blootstelling aan gevaarlijke dampen en drukgolven.
• Milieubescherming: Lekkages worden opgevangen zodat vervuiling wordt voorkomen.
• Voldoen aan wetgeving: Met een plofkast voldoet uw bedrijf aan PGS 15, de Arbowet en eisen van verzekeraars.
• Continuïteit: Minder risico op bedrijfsstilstand door incidenten.

Inspectie en onderhoud van plofkasten

Net als andere PGS 15-kasten moeten plofkasten regelmatig gecontroleerd worden. Belangrijke aandachtspunten:

• Werkt de afblaasvoorziening correct?
• Sluiten de deuren automatisch en volledig bij brand?
• Zijn de ventilatiekanalen vrij en functioneel?
• Is de lekbak leeg, schoon en onbeschadigd?
• Zijn de gevarenlabels nog duidelijk zichtbaar?

Jaarlijks onderhoud door een specialist wordt sterk aangeraden.

Praktijkvoorbeeld: plofkast in een werkplaats

Een autoschadebedrijf gebruikt dagelijks tientallen spuitbussen met lak, verf en oplosmiddelen. Volgens PGS 15 mogen deze niet los in de werkplaats worden opgeslagen. De keuze voor een plofkast met 90 minuten brandwerendheid en afblaasvoorziening zorgt ervoor dat de spuitbussen veilig opgeborgen zijn. Zo voldoet het bedrijf aan de wetgeving en wordt het risico voor medewerkers sterk verminderd.

Tips voor het kopen van een PGS 15-plofkast

1. Kies een kast die aantoonbaar EN 14470-1 gecertificeerd is.
2. Let op de brandwerendheid – vaak wordt 90 minuten aanbevolen.
3. Zorg voor aansluiting op ventilatie of afzuiging.
4. Controleer de aanwezigheid van een afblaasvoorziening en lekbak.
5. Kies een leverancier die ook inspectie en onderhoud aanbiedt.

Conclusie: een plofkast is essentieel binnen PGS 15

Voor bedrijven die werken met spuitbussen, oplosmiddelen of andere vluchtige stoffen is een plofkast onmisbaar. Deze kast voldoet aan de PGS 15-richtlijn en combineert brandwerendheid met explosieveiligheid. Daarmee beschermt u medewerkers, voorkomt u milieuschade en voldoet u aan wet- en regelgeving. Het investeren in een plofkast is dus niet alleen een verplichting, maar ook een belangrijke bijdrage aan veiligheid en bedrijfscontinuïteit.

Zie ook:

- Brandwerende kast

- Chemicalienkast en PGS 15

- Brandwerende veiligheidskasten

- Brandcompartiment en PGS 15